Collega moest van zijn chef iets toevoegen in zijn nota. Het was iets dat voor hem vanzelf sprak (daarom stond het er niet in), maar niet voor de chef (daarom moest het er toch komen). Of ik hem daarmee wilde helpen, want het lukte hem niet om zijn eigen tekst aan te passen zonder de strakke lijn van het betoog finaal te doorbreken. En collega had nog praats ook: “Graag een kleine toevoeging. Haal niet de hele tekst overhoop.”
Ik las zijn hele tekst een paar keer nauwkeurig door en tikte er acht woorden bij. Toen was het goed. Collega was wat verbaasd dat ik zoveel tijd nodig had gehad voor acht woorden, dus vertelde ik hem dit verhaal.
Een man had pijn in zijn nek en ging naar een chiropractor (ook wel “kraak” genoemd). Die keek een tijdje, met één oog toegeknepen, naar ’s mans nek zonder iets te doen. Toen haalde hij uit en gaf één karateslag. De man gilde het uit, maar daarna was de pijn over. De kraak gaf hem een rekening: 100 euro. Dat is wel veel voor één slag, vond de patiënt. Ik geef u een uitgesplitste nota, zei de chiropractor. En hij schreef op: 5 euro voor slag toebrengen, 95 euro voor het bepalen van de plek.
Is het omgekeerde wel eens gebeurd? Een tekst zit goed en gedegen in elkaar, hij werkt, hij biedt houvast. Komt er een onverlaat die één zinnetje toevoegt, waarna de hele boel ontploft en je de brokstukken bij elkaar kan vegen. Jazeker is dat gebeurd. In 1848 nam Thorbecke deze woorden op in de Grondwet: “De Koning is onschendbaar; de ministers zijn verantwoordelijk.” Acht woorden erbij. En ineens was de Koning zijn macht kwijt.
En in 1983 was er een artikel voor de Grondwet bedacht dat discriminatie op allerlei gronden verbood: godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht. Kwam op het laatste moment de communist Marcus Bakker (ja, toen hadden we nog communisten in de Kamer), en die voegde er aan toe: “of op welke grond dan ook”. Zes woorden maar – nog korter. En verbood daarmee ook discriminatie op gronden die we toen nog niet wisten. Leeftijd, seksuele geaardheid, handicap en zo – zoals we onszelf intussen geleerd hebben.
Deze blog was nog niet af, lag maandenlang in mijn laptop te wachten op voltooiing. Tot ik ineens zag welke acht woorden ontbraken. Kunt u nu nog zien welke dat zijn?
