Dan heb je zo’n commissie van gemeenteambtenaren en die moeten straatnamen bedenken voor een nieuwe woonwijk. En die kiezen dan voor namen die bijna niemand weet uit te spreken. Dan heb ik het niet over de “De Charmantedreef” in de wijk Utrecht Overvecht (vernoemd naar een bijnaam van een personage uit de Camera obscura van Hildebrand – hoe fanatiek en monomaan kan je zijn). Die naam is ook erg, maar dan omdat hij gênant is. Nee, ik heb het over uitspraakproblemen.
In Den Haag is er de Carnegiestraat, genoemd naar de Amerikaanse filantroop en schenker van het Vredespaleis Andrew Carnegie. Het accent in zijn achternaam ligt op de eerste lettergreep, zoals in het woord karnemelk. Maar in de tram hoorde ik de straat omroepen als CarNEEgiestraat, met de harde hollandse g van grote griezel.
Den Bosch heeft een componistenbuurt, waar ook de Pools-Franse componist Frédérique Chopin vernoemd is. Maar in de bus hoorde ik de SJOpinstraat omroepen, waarbij Chopin rijmt op “loop in”. Als u purist bent, of francofiel, of van klassieke muziek houdt, is dit u misschien een horreur, maar als de naam in correct Frans wordt uitgesproken zullen veel busbewoners het niet herkennen, dus die vergeten dan uit te stappen (descendre de l’autobus). Dus ik begrijp zo’n omroeper wel. Alleen die ambtenaren, die zo’n naam bedenken, die snap ik niet.
Het kan nog erger. Welke idioot heeft ooit bedacht dat er in Groningen een straat moest worden genoemd naar een van de Griekse muzen? De Euterpestraat. Oorspronkelijke uitspraak: uiTERpèstraat. Misschien krijgt u het uit uw scheve mond, maar de meeste mensen zullen het niet herkennen. Dus dat rijmt op de Kleutertjestraat.
Mensen van buiten Utrecht zullen de naam Choorstraat een beetje … eh … goor vinden. Oudere inwoners van deze oude stad weten dat je het uitspreekt als Koorstraat. De reden zullen ze niet altijd kennen, maar de naam verwijst naar het koor, het gedeelte in de kerk waar het hoofdaltaar staat. Dat woord “koor” stamt van het Griekse woord Choros. Deze naamgeving stoort me nou eens niet: hij komt niet voort uit een vergadering van de straatnamencommissie op maandagmorgen, maar verwijst naar de historie van de stad. Dat mag verwarrend zijn, vind ik. En in Den Bosch spreek je de ook daar aanwezige Choorstraat wel Goor uit.
Soms neemt het volk het helemaal over. Een Haagse wijk heet in de volksmond Maria Ho Eve. Een gestold grapje. Ik denk dat er Hagenezen zijn die niet eens weten dat het eigenlijk Mariahoeve is.
Nu is het wachten op een volkszangerswijk, aan te leggen in pakweg Almere-Binnen, waarin dan de Hazesstraat en de Gordonweg kunnen komen. Roem vergaat snel: de tijd komt dat de Almeriaanse volksmond het heeft over de H6-straat. Tegen die tijd rijmt Gordon op cordon.